خبرنگاران انسجام و هماهنگی حرف اول را در مدیریت می زند - وبلاگ هانیما

به گزارش وبلاگ هانیما، تهران- خبرنگاران- مدیرکل سیاسی وزارت کشور دولت اصلاحات می گوید که اصولاً در مدیریت بویژه هرچه سطح مدیریت بالاتر رفته و عالی تر شود، که اوج آن مدیریت کلان نظام و دولت به عنوان یکی از دستگاه های بزرگ نظام است، انسجام، هماهنگی و هم افزایی حرف اصلی را زده و عنصری بسیار مشخص کننده است.

روزنامه ایران در گفت وگویی با مرتضی مبلغ فعال سیاسی اصلاح طلب، آورده است: برکناری رضا رحمانی، وزیر سابق وزارت صنعت، معدن و تجارت بار دیگر بحث ها درباره ضرورت انسجام در دولت و وجود یک وحدت رویه در آن را تقویت کرد. این امر با اظهارنظر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در توئیتر جدی تر شد که نوشت: رئیس جمهوری در جلسه اخیر دولت بر حمایت جمعی وزیران از مصوبات دولت تأکید داشت. این نکته وی، در سال پایانی و شرایط خاص کشور ضرورت مضاعف است. اگر وزیران این حمیت را نداشته باشند، برخی مدیران خیلی زود به جابه جایی زنبیل ها می پردازند. واگرایی به وادادگی می انجامد. باوجود این، احیای مسئولیت جمعی هیأت وزیران نه مسأله ای مربوط به امروز که دغدغه دولت حسن روحانی از سال 92 بوده است.

برخی معتقد بودند یکی از مسائل اصلی دولت های یازدهم و دوازدهم، تقویت انسجام نهاد دولت و احیای مسئولیت جمعی هیأت وزیران بود. چرا انسجام دولت ضروری است و چرا باید به رویکردهای کلی هیأت وزیران، احترام گذاشته گردد؟

اصولاً در مدیریت بویژه هرچه سطح مدیریت بالاتر رفته و عالی تر گردد، که اوج آن مدیریت کلان نظام و دولت به عنوان یکی از دستگاه های بزرگ نظام است، انسجام، هماهنگی و هم افزایی حرف اصلی را زده و عنصری بسیار مشخص کننده است. به این معنی که اگر همه دستگاه های حاضر در دولت، راهبردهای معین و برنامه های منسجم داشته باشند و در اجرا هم به صورت هماهنگ عمل کنند، بسرعت می توانند اهداف مورد نظر و مشخص شده را محقق کنند. اما اگر انسجام در اهداف و در راهبردها، وحدت در برنامه و سیاست ها و هماهنگی در اجرا وجود نداشته باشد، می تواند اختلال زیادی در تحقق اهداف ایجاد کند و حتی در مواردی می تواند علاوه بر اختلاف، منجر به خنثی سازی فعالیت های سایر بخش های آن دستگاه ها نیز بگردد. به عنوان مثال، اگر مدیریتی ضعیف باشد و نتواند کار خود را بدرستی انجام دهد، می تواند در کار سایر مدیریت ها هم چالش و اختلال ایجاد کند. کافی است بخش، مدیر یا قسمتی از مدیریتی، نه تنها کارآمدی پایین داشته باشد، بلکه بخواهد برخلاف جریان کلی هم حرکت کند، این امر علاوه بر اینکه منجر به اختلاف می گردد، منجر به مسائل اساسی در تحقق اهداف مورد نظر هم می گردد. بنابراین انسجام و وحدت رویه در همه سطوح، یک اصل مهم مدیریتی است.

چه زمینه هایی وجود دارد که در نهایت شرایطی را فراهم می کند تا برخی ترغیب شوند خلاف وحدت رویه عمل کنند؟

می توان از منظرهای متفاوتی به مسأله نگاه کرد. در یک نگاه کلان، متأسفانه در کشور ما به دلیل نگاه های متصلب و انقباضی که در برخی رده ها وجود دارد، بسیاری از نیروهای توانمند از عرصه مدیریت حذف می شوند. این امر باعث عقیم و ناکارآمد شدن مدیریت ها شده و خصلت های ناپسندی مانند چاپلوسی را رواج می دهد. همچنین این نگاه های امنیتی شجاعت مدیریتی را از مدیران سلب می کند. مسأله دیگر به مدیران ارشد بازمی گردد که مدیران پایین دست را منصوب می کنند. اگر برای مدیران بالادستی شجاعت، توانمندی و کارآمدی مدیران پایین دست اهمیت داشته باشد، طبیعی است که مدیران خاص و توانمندی را انتخاب می کنند. مسأله دیگر، به خود مدیران انتخاب شده بازمی گردد. اینها هم انسان های مستقلی هستند که مانند هر فرد دیگری، در معرض هوای نفسانی و وسوسه های مختلف هستند. طبیعتاً مدیری که از اهداف اصلی خودش فاصله بگیرد و به دنبال این وسوسه های شخصی برود، می تواند مسائل جدی را در فرایند مدیریتی ایجاد کند.

راه چاره این مسأله، بویژه برای تقویت نهاد دولت چیست؟

راه چارهش به خنثی شدن لایه های مختلفی بازمی گردد که بسترساز افول و ناکارآمدی مدیریت ها شده اند که در پاسخ به سؤال قبلی به چند مورد آنها اشاره کردم. اما در مجموع، نخستین راهبرد این است که نگاه های حاکمیتی باید سازنده و براساس شخصیت، توانمندی و شایستگی افراد باشد، نه براساس اینکه ممکن است یک نفر نظراتی متفاوت با مسئولان داشته باشد. یا اینکه سطح تحصیلات و سوابق اجرایی آنان باید مدنظر باشد، یا ابعاد شخصیتی مدیران و اینکه مدیران شجاعی باشند که به خاطر منافع مردم عمل کنند و به هیچ وجه براساس منافع شخصی خود عمل نکنند. لازمه این امر هم دو چیز است؛ یکی اینکه نظارت های مؤثر و سازنده ای بر فرایندهای مدیریتی باشد که عمده این نظارت ها عمومی هستند. همچنین نظام حزبی در کشور باید تقویت گردد. زیرا مدیران توانمند در چارچوب نظام های حزبی تربیت می شوند. احزاب، چه هنگام کسب قدرت و چه هنگامی که از قدرت دور هستند، به دنبال ارتقای توانمندی مدیریتی خود هستند تا خود را نزد مردم ثابت کنند، از این رو سعی می کنند از نیروهای کارآمد استفاده کنند. اگر این دو اتفاق در کشور بیفتد، سطح مدیریت در دولت و کل حاکمیت ارتقا می یابد.

ما امروز شاهد تداخل حوزه های کاری یا قانونی نهادهای مختلف حاکمیتی هستیم. این امر تا چه اندازه در افول اقتدار نهادهایی چون دولت یا کاهش انسجام آن و زمینه سازی برای بازی متفاوت بازیگران درون این نهادها را فراهم می کند؟

باید چند امر را از هم تفکیک کنیم. نخست اینکه وقتی نگاه های بخش هایی از کشور متصلب است و نگاه خودی و غیرخودی اعمال می گردد و به دنبال آن نگاه حذفی غلبه می یابد، فضا برای ورود افراد با توانمندی متوسط یا پایین فراهم می گردد که به نوبه خود انواع فسادها هم به وجود می آید. دیگر اینکه ما در کشور شاهد بروز نهادهای غیررسمی موازی در مقابل نهادهای قانونی و رسمی هستیم که به نوبه خود منبعث از نگاه انقباضی است. یعنی وقتی دستگاه هایی می بینند منویات شان در چارچوب های قانونی قابل اجرا نیست، سعی می کنند با ایجاد سازوکارهایی که منجر به دور زدن قانون می گردد، شرایطی را فراهم کنند تا افراد را به سمت منویات خودشان هدایت بکنند. این امری است که ما در عرصه های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی با آن روبه رو هستیم. این فرآیندها باعث می گردد اهداف کلان نظام و دولت که باید منجر به حل مسائل و مسائل یا تعالی کشور گردد، بی اثر شده و در فرایندها اخلال ایجاد بگردد. به همین دلیل معتقدیم که بسیاری از چالش هایی که امروز در کشور روبرو هستیم که می توانست در کشور به وجود نیاید یا حل گردد، متأسفانه معلول همین رویه های نادرست است.