وزیر نیرو جلوی توقف عقد قراردادهای خرید تضمینی انرژی های تجدیدپذیر را بگیرد - وبلاگ هانیما

به گزارش وبلاگ هانیما، گفته می گردد شرکت های توزیع برق تصمیم گرفته اند از آخر مهرماه با نیروگاه های خورشیدی کوچک مقیاس قراردادهای خرید تضمینی امضا نکنند. حمیدرضا صالحی، عضو هیات مدیره انجمن سازندگان و تأمین کنندگان کالا و خدمات انرژی های تجدیدپذیر می گوید: علت این تصمیم بار اقتصادی قراردادهای خرید تضمینی اسم شده است

صالحی معتقد است: وزیر نیرو نگرانی هایی درباره روش های توسعه انرژی های تنوپذیر دارند؛ باید بخش خصوصی این نگرانی ها را برطرف کند و مجموعه وزارت نیرو را در تدوین برنامه ها یاری کند. این گفت وگو را بخوانید.

در وزارت نیرو چه اتفاقی در حوزه انرژی های تنوپذیرها افتاده است؟ این درست است که شرکت های توزیع دیگر قرارداد خرید تضمینی با متقاضیان منعقد نمی نمایند؟

این طور که شرکت های تنوپذیر در سراسر کشور به انجمن اطلاع داده اند، از روز چهارشنبه 31 مهرماه شرکت های توزیع برق از انعقاد قراردادهای خرید تضمینی برای نیروگاه های خورشیدی کوچک مقیاس خودداری می نمایند.

دیدگاه منفی در مجموعه وزارت نیرو نسبت به قراردادهای خرید تضمینی برق تنوپذیر وجود دارد که این دیدگاه به وزیر نیرو منتقل شده و نتیجه این شده که به صورت شفاهی گفته شده که فعلاً قرارداد خرید تضمینی امضا نشود تا آنالیز بیشتر صورت گیرد. خوشبختانه دستور کتبی و نامه ای در این خصوص ابلاغ نشده و تنها توقف برای کوتاه مدت برای آنالیز بیشتر مطرح بوده است که امیدواریم هر چه سریع تر این موضوع برطرف شود.

چرا نگاه وزیر نسبت به قراردادهای خرید تضمینی منفی است؟

یکی از دلایلی که مدت هاست در وزارت نیرو مطرح است، بار مالی قراردادهای خرید تضمینی است. این قراردادها با توجه به اینکه 20 ساله هستند ضریب تعدیل در آن ها اعمال می شود، مبالغ صورتحساب ها افزایش یافته و موجب نگرانی مدیران وزارت نیرو شده است.

این در حالی است که اولاً منابع مالی برای خرید تضمینی برق تا به امروز از قبوض برق مردم تأمین شده است نه از بودجه های دولتی، و ثانیاً با توجه به تبصرهٔ) قانون بودجه سال 1400، به زودی قرار است سوخت صرفه جویی شده به اسم یک منبع مالی نو به منابع مالی ماده 61 قانون اصلاح الگوی مصرف برای خرید تضمینی برق اضافه شود.

ضمن این که در آخرین مصوبه وزیر نیرو در مورد قراردادهای خرید تضمینی برق تنوپذیر که 25 اردیبهشت سال جاری ابلاغ شد، سه پله کاهشی در سال های 8، 12 و 16 به اندازه 40 درصد بر نرخ تنوپذیر اعمال می شود که موجب کاهش بار مالی این قراردادها در بلندمدت می شود و می توان گفت دیگر نگرانی از بابت بار مالی نباید وجود داشته باشد.

آیا دلایل دیگری هم برای دیدگاه منفی در وزارت نیرو وجود داشته است؟

یکی از نگرانی های دیگر موضوع خریدوفروش قراردادهای خرید تضمینی است که البته مربوط به سال های بسیار دور است. اولاً این موضوع به صورت بسیار معدود در قدیم اجرا شده و در پروانه های ساتبا این اجازه داده نشده است، و ثانیاً موضوع توسعه (دولوپ) نیروگاه های تنوپذیر یکی از موضوعات مطرح در دنیا است، بدین صورت که شرکت هایی کارهای مطالعات مهندسی، ازجمله مطالعات باد و نصب دکل های بادسنجی، مطالعات یک ساله زیست محیطی، مسائل مربوط به زمین مانند مجوزها و مطالعات و غیره را انجام می دهند و پروژه را تا عقد قرارداد خرید تضمینی پیش می برند، و سپس پروژه را به سرمایه گذار بعدی می سپارند. این استاندارد دنیای تنوپذیر است و می باید در این هم یاری کنیم که شرکت های توسعه دهنده تعریف و به صورت حرفه ای و کارشناسی فعالیت نمایند و به رسمیت شناخته شوند. بهر حال اکنون این دیدگاه منفی در ایران به این موضوع وجود دارد.

اگر حتی همه موارد بالا را بپذیریم، این موارد برای نیروگاه های خورشیدی کوچک مقیاس انشعابی که متقاضی روی سقف خانه یا کارخانه خود نصب می نماید، مطرح نیستند، ولی این ها هم یک هفته است که متوقف شده اند.

آیا وزیر نیرو به توقف قراردادهای نیروگاه های انشعابی هم اشاره نموده اند؟

خیر، صحبت یا دستور شفاهی برای نیروگاه های کوچک مقیاس انشعابی که با شرکت های توزیع برق قرارداد منعقد می نمایند، انجام نشده است و به نظر ما قراردادهای نیروگاه های کوچک مقیاس (انشعابی) نباید حتی برای مدت کوتاه هم متوقف می شدند، چون بار مالی بسیار کمی دارند، و چون قابل خریدوفروش نیستند. شاید سو برداشت از طرف ساتبا یا شرکت های توزیع برق اجرا شده است. انشالله که به زودی برطرف شود.

قرار است در مدت زمان توقف عقد قراردادها چه اتفاقی بیفتد؟

همان طور که وزیر نیرو در مجلس در زمان رأی اعتماد گفتند، ایشان برنامه احداث 10 هزار مگاوات نیروگاه تنوپذیر را در دوره 4 ساله دارند. مجموعه وزارت نیرو اکنون در حال تدوین این برنامه هستند.

من معتقد هستم که دیدگاه شخص وزیر و مدیران وزارت نیرو نسبت به توسعه انرژی های تنوپذیر مثبت است، ولی نگرانی هایی در مورد روش های توسعه دارند و ما در بخش خصوصی موظف هستیم این نگرانی ها را برطرف کنیم و بعلاوه مجموعه وزارت نیرو را در تدوین برنامه ها یاری کنیم. ولی چیزی که باید دقت کنیم و نظر وزارت نیرو را هم به آن جلب کنیم، این است که از گذشته درس بگیریم.

برای مثال روش خرید تضمینی برق در ابتدا مسائل زیادی داشته است، ازجمله فرایند تخصیص آن بسیار پیچیده بود. سال های گذشته عوارض برق ابتدا به حساب توانیر، سپس هدفمندی یارانه واریز و سپس به حساب عمومی ساتبا در خزانه واریز می شد، و تخصیص سازمان برنامه و دستور پرداخت خزانه را لازم داشت. این فرایند به همت مجموعه ساتبا، توانیر و وزارت نیرو و همت بخش خصوصی و اتاق ایران و حضور ما در جلسات کمیسیون تلفیق مجلس در سال های گذشته اصلاح شد و اکنون عوارض برق مستقیماً به حساب اختصاصی ساتبا واریز می شود، بدون گردش در حساب هدفمندی یارانه ها و بدون ورود به جداول تبصره 14 قانون بودجه.

سؤال ما از مجموعه همکاران وزارت نیرو این است: آیا اکنون که بودجه خرید تضمینی برق از محل عوارض اصلاح و تسریع شده است، باید این راستا را از دست بدهیم و قراردادهای خرید تضمینی را متوقف کنیم؟

آیا مدیران وزارت نیرو می دانند راستاهای دیگری که درصدد اجرای آن هستند، مانند راستا ماده 12 قانون اصلاح الگوی مصرف که بودجه آن به وسیله سوخت صرفه جویی شده قرار است تأمین شود، هنوز راستا تخصیص آن اصلاح نشده و با پیچیدگی های فراوان روبرو خواهند شد؟ برای مثال سوخت صرفه جویی شده در ماده 12 ابتدا به جداول تبصره 14 قانون هدفمندی یارانه می رود، دوستان شرکت بهینه سازی باید هر ماه تشریف ببرند به سازمان هدفمندی یارانه ها، صبر نمایند که یارانه ها واریز شود، سپس اگر پولی مانده بود، به خزانه بازمی شود. سپس دوستان شرکت بهینه سازی باید تشریف ببرند به سازمان برنامه و اگر پولی در خزانه مانده باشد، تخصیص بگیرند، و سپس به خزانه داری کل کشور مراجعه نمایند تا اگر پولی در خزانه باشد، آن را نقد نمایند. این راستا بسیار پیچیده است و من احتمال می دهم بسیاری از پرداخت های ماده 12 نقد نشود و سرمایه گذاران با مشکل روبرو شوند. البته ما آماده هستیم که یاری کنیم که این راستا هم اصلاح شود.

چه طرح هایی در وزارت نیرو در حال تهیه است؟

موضوع برقی کردن چاه های کشاورزی در وزارت نیرو مطرح است که طبق تفاهم نامه توانیر با شرکت بهینه سازی، توانیر چاه ها را برق رسانی کند، و بخش خصوصی نیروگاه های خورشیدی احداث کند و برق را به شبکه تزریق کند. بخش خصوصی برای مدت 8 سال مبلغ معادل سوخت صرفه جویی شده که در مناقصه به دست می آید را دریافت کند و بعد از 8 سال برق تولیدی را به شبکه به فروش رساند.

این طرح همان مشکل عدم اطمینان از دریافت های شرکت بهینه سازی از محل تبصره 14 قانون بودجه را دارد. ما نمی گوییم که اجرایی نیست، ما حتماً حاضر هستیم که به وسیله اتاق و به وسیله تشکل های خوبی که داریم به همکاران توانیر یاری کنیم که طرح ها با موفقیت اجرا شوند، ولی باید قبول کنیم که اجرای این ها زمان می برد و در این مدت زمان نباید خرید تضمینی را متوقف کنیم و شرکت های فعال را از دست بدهیم.

آیا در طرح هایی که در حال تهیه در وزارت نیرو هستند، خرید تضمینی از کوچک مقیاس ها وجود دارد؟

قطعاً باید وجود داشته باشد و امیدواریم همکاران وزارت نیرو حتماً به این موضوع توجه نمایند. توسعه نیروگاه های خورشیدی کوچک مقیاس انشعابی (زیر 200 کیلووات) در شرایط فعلی بدون روش خرید تضمینی برق امکان پذیر نیست. سالانه حدود 15 تا 20 مگاوات نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس در سراسر کشور روی سقف خانه ها و سوله های صنعتی نصب می شوند، و بار مالی بسیار کمی برای خرید تضمینی برق دارند ولی حدود 200 شرکت را در سراسر کشور فعال نگه داشته است، شرکت هایی که در سراسر استان ها و شهرستان های کشور فعال هستند. ضمن اینکه کوچک مقیاس ها نقش بسیار مهمی در فرهنگ سازی و نفوذ نیروگاه های تنوپذیر در میان مردم و مسئولان دارند.

اینجا جا دارد که به همکاران وزارت نیرو یادآوری کنیم که طرح های جایگزین خرید تضمینی مانند طرح نصب یک پنل خورشیدی (400-500 وات) روی سقف ساختمان ها و تزریق برق تولیدی به خانه برای مصرف داخلی (به صورت خود تأمین و بدون خرید تضمینی) در سال های 92 و 93 هم اجرا شد و ناموفق بود. سیستم هایی که در آن موقع نصب شدند، الآن همه بدون رسیدگی رهاشده اند. علت آن این است که خرید تضمینی ندارند و از طرف دیگر تعرفه های برق خانگی بسیار مقرون به صرفه و دسترس هستند و بنابراین این پنل ها برای مالک نیروگاه تنها یک دردسر هستند.

اگر وزارت نیرو می خواهد راستا درست را برود این است که با افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف خانگی بخصوص آن هایی که بیش از دو برابر الگوی مصرف، برق استفاده می نمایند، موجب شود که برق خورشیدی مالی شود، و مشترکین خانگی در ایران هم مانند بسیاری کشورهای دیگر به خاطر مسائل مالی پنل خورشیدی روی سقف نصب نمایند و برق آن را در منزل مصرف نمایند، ولی فعلاً با تعرفه های فعلی برق مشترکین خانگی، استفاده از برق خورشیدی در خانه مالی نیست. درنتیجه اولاً کسی تمایل به هزینه و نصب ندارد، و ثانیاً پس از نصب با توجه به اینکه برق خانگی مقرون به صرفه در دسترس است، برق پنل خورشیدی برای مصرف خانگی ارزش خاصی ندارد و بعد از مدتی رها می شود.

البته ما مطمئن هستیم که نیت وزارت نیرو از این طرح ها مثبت است و مجدداً اعلام آمادگی می کنیم که به وزارت نیرو در مالی شدن این طرح ها و اجرای آن ها یاری کنیم، و موضوع ساخت داخل که در این طرح ها هست، از طرف ما هم موردتوجه هست و خواهد بود، ولی خواهشی که از مجموعه وزارت نیرو و شخص وزیر داریم این است که تا زمانی که طرح های نو تدوین و اجرایی نشده و موفقیت آن ها اثبات نشده اند، از توقف خرید تضمینی و هرگونه تغییرات شدید در فرایند های فعلی خودداری نمایند تا ما شاهد از دست دادن شرکت های فعال در این حوزه نباشیم. اگر روش های نو قابل اصلاح و اجرایی باشند، خودبه خود متقاضیان را به سمت خود جذب خواهند نمود.

آیا طرح های بزرگ مقیاس هم جزو طرح ها وجود دارند؟

حتماً چند طرح برای نیروگاه های بزرگ مانند نیروگاه های خورشیدی و بادی مثلاً 100 مگاواتی و بیشتر جزو طرح ها هستند. وزارت نیرو احتمالاً برای اجرای آن ها به مکاهمم ماده 12 و قراردادهای 7-8 ساله برای دریافت سوخت صرفه جویی شده با شرکت بهینه سازی مصرف سوخت نگاه می نماید. امیدواریم که بتوانند اجرایی شوند و ما هم در مجموعه بخش خصوصی یاری خواهیم کرد، بخصوص برای اصلاح راستا تخصیص بودجه اگر بتوانیم با رایزنی با نمایندگان مجلس در استان های کشور منابع ماده 12 را از جداول تبصره 14 برای سال 1401 خارج کنیم که احتیاج به گردش در سازمان هدفمندی یارانه ها و تخصیص نداشته باشند. ولی تأکید مجددمان به همکاران وزارت نیرو این است که راستاهای گذشته را مسدود ننمایند.

آیا نکته دیگری برای طرح دارید؟

این روزها تماس های بسیاری از طرف شرکت های کوچک و میانه عضو انجمن ساتکا (انجمن سازندگان و تامین نمایندگان کالا و خدمات انرژی های تنوپذیر اتاق ایران) به ما می شود که این شرکت ها قراردادهای پیمانکاری با مشتریان خانگی یا صنعتی بسته اند و بعضاً تجهیزاتی هم خریداری نموده اند، ولی شرکت های توزیع برق از عقد قرارداد خرید تضمینی امتناع می نمایند. خواهش من از وزیر نیرو که می دانم اعتقاد جدی به توسعه تنوپذیر دارند این است که به شرکت های توزیع گفته شود مانند گذشته به انعقاد قرارداد ادامه دهند. ما سالانه 15 مگاوات قرارداد خورشیدی کوچک مقیاس داریم و بار مالی آن ها ناچیز است، در عوض 200 شرکت در سراسر کشور با یاری همین روش زنده هستند و باعث ایجاد اشتغال و کارآفرینی شده اند. این شرکت ها الآن با بحران روبرو شده اند و حیف است که این شرکت ها را از دست بدهیم. ما از طرف اتاق بازرگانی و تشکل های تنوپذیر در خدمت ایشان و همکارانشان خواهیم بود تا بتوانیم با یاری هم ایده ها و طرح های نو را تدوین و اصلاح و اجرایی کنیم و به هدف 10 هزار مگاوات ایشان دست پیدا کنیم، ولی می باید اعتماد بخش خصوصی را هم حفظ کنیم و نگرانی های آنان را برطرف کنیم. امیدوارم که در روزهای آینده خبر برطرف توقف از عقد قراردادها را بشنویم و این خبر خوب را به شرکت ها منتقل کنیم.